Informatiebijeenkomst stikstof

De sessie vond plaats in reactie op de grote behoefte aan duidelijkheid die ondernemers uitten in een recente enquête.

Context: juridische onzekerheid en politieke ontwikkelingen

De stikstofproblematiek blijft een bron van onzekerheid voor veel bedrijven. Recente rechterlijke uitspraken, waaronder die van december 2024, hebben de regels rondom intern salderen aangescherpt. Tegelijkertijd zijn er in Den Haag voortdurend ontwikkelingen, maar ontbreekt het nog aan een samenhangend pakket aan maatregelen om stikstof structureel te reduceren en de natuur te herstellen. Dit maakt het voor ondernemers lastig om te bepalen wat er juridisch en beleidsmatig wél en niet mogelijk is.

Sprekers

Onder leiding van gespreksleider Arend de Geus gingen deelnemers in gesprek met juridische en beleidsinhoudelijke experts. Liesbeth Berkouwer, advocaat bij HBR advocaten, gaf een juridische duiding van recente rechterlijke uitspraken en de implicaties voor vergunningverlening. Vanuit de Provincie Noord-Holland gaven Bouwe van den Oever en Monique Blondelle toelichting op het provinciale beleid en de uitdagingen rondom natuurherstel.

Belangrijkste inzichten:

• Intern salderen is sinds december 2024 vergunningplichtig, met terugwerkende kracht tot 2020. Handhaving blijft voorlopig uit tot 2030.
• Additionaliteit is nu ook vereist bij intern salderen, wat het aantonen van stikstofwinst complexer maakt.
• Vergunningverlening blijft lastig zolang er geen robuust pakket aan natuurherstelmaatregelen ligt en een geborgde stikstofreductie. De provincie benadrukte dat er onvoldoende middelen zijn om alle plannen op termijn uit te voeren.
• Mogelijkheden tot bijdragen aan natuurherstel zijn ook beperkt.
• Er is onvoldoende financiering voor alle benodigde maatregelen. De provincie is afhankelijk van middelen van het Rijk.
• Ecologische toetsing en innovaties kunnen soms nog enige ruimte voor projecten bieden.
• De provincie werkt aan pilots met gebiedsbeheer, zoals op Texel, om in samenwerking met lokale partijen tot een gebiedsaanpak te komen. Onderdeel daarvan is het inzichtelijk maken van de staat van de natuur en de te nemen maatregelen om de additionaliteit van maatregelen aan te tonen. Deze aanpak moet helpen om vergunningverlening weer op gang te brengen.
• Gebruik van bestaande rechten bij intern salderen
  Bedrijven kunnen stikstofruimte uit een geldige natuurvergunning inzetten als mitigerende maatregel. Een andere referentiesituatie zoals een geldige milieuvergunning kan ook ingezet worden mits de activiteiten feitelijk zijn gerealiseerd en nog in gebruik zijn. Fluctuaties in bedrijfsvoering worden hierbij in acht genomen.

Wat kan er wél?

Ondanks de aangescherpte regels en onzekerheden zijn er nog steeds mogelijkheden voor bedrijven om projecten te realiseren. Tijdens de bijeenkomst zijn de volgende routes benoemd:

• Slimme maatregelen en stikstofbesparende innovaties
  Door technologische aanpassingen of procesoptimalisatie kan de stikstofuitstoot worden teruggebracht tot 0,00 mol/ha/jaar, wat vergunningverlening mogelijk maakt.
• Beperkte verkeersbijdrage
  Verkeer van en naar bedrijven hoeft alleen te worden meegenomen in de berekening zolang het meer dan 5% bijdraagt aan het heersende verkeersbeeld. Dit biedt ruimte voor kleinere projecten.
• Afstemming met bestaand planologisch kader
  Als een project past binnen een eerder (passend) beoordeeld omgevingsplan, en daar niet van afwijkt, is het de moeite waard om te bekijken of kan worden voortgebouwd op die eerdere beoordeling.
• Ecologische toets
  Een ecologische toets kan in sommige gevallen aantonen dat er géén significant negatief effect is op Natura 2000-gebieden. In dat geval is een vergunning mogelijk zonder passende beoordeling. Deze optie is het meest haalbaar voor kleine of tijdelijke projecten.
• Passende beoordeling
  Als er wél mogelijk negatieve effecten zijn, moet een passende beoordeling worden uitgevoerd om aan te tonen dat de natuurlijke kenmerken van Natura 2000-gebieden niet worden aangetast.

Conclusie

Hoewel we nog steeds wachten op concrete oplossingen vanuit de overheid, bood de bijeenkomst ruimte voor vragen en discussie. Deelnemers kregen zo een beter beeld van de actuele stand van zaken én de onzekerheden die nog spelen.

Volgende informatiesessie

ORAM en Port of Amsterdam blijven zich inzetten om ondernemers te ondersteunen bij het navigeren door deze ontwikkelingen. Zodra het definitieve pakket aan stikstofmaatregelen voor de industrie bekend wordt gemaakt, volgt bij interesse een aanvullende bijeenkomst om ondernemers hierover te informeren.