Lokale bouwlogistiek over water

Welke vergunningen je nodig hebt, hangt af van je doel. Voor een bouwproject heb je vaak verschillende vergunningen en toestemmingen nodig van verschillende instanties. Niet alleen verschillende instanties binnen de gemeente, maar ook daarbuiten, vooral buiten het centrum.

Voor de hoofddoorvaartroutes Amstelroute en Kostverlorenvaartroute heb je te maken met Waternet. De kades bij het Marineterrein zijn eigendom van het Ministerie van Defensie. Langs het IJ en Amsterdam Rijnkanaal heeft Rijkswaterstaat zeggenschap over kades en water. In het havengebied heb je te maken met het Havenbedrijf. En in Amsterdam-Noord met het Hoogheemraadschap Hollands Noorderkwartier.

Dat staat in dit stappenplan. In de Nota Varen Deel 2 (in mei 2020 vastgesteld door de gemeenteraad) staat dat gemeente op termijn gaat werken aan ‘een loket’. Zodra dat zover is, vind je het terug op onze website.

Grote schuiten en dekschuiten op ruimer water zoals staande mastroutes en op of langs het IJ. Op de grachten zijn ruimschuiten vaak praktischer vanwege de lage en krappe doorvaart onder bruggen door.  

Doorvaartprofielen van waterwegen door de stad vormen de basis voor toegestane afmetingen van vaartuigen. Bekijk de doorvaartprofielen

In principe mogen (gecombineerde) vaartuigen op de meeste rakken maximaal 20 meter lang en 4,5 meter breed zijn. In uitzonderingsgevallen zijn langere vaartuigen toegestaan. Bijvoorbeeld bij grote afmetingen van een ondeelbare lading of bouwelementen. Natuurlijk alleen als de locatie en de vaarroute dat toelaat, en het nautisch gezag akkoord geeft.

In dat geval kun je overleggen met de vergunninghouder of die bereid is om tijdelijk ruimte te maken.  

Als de kades niet te hoog zijn, kan het praktisch zijn om daar te lossen. Dan moeten er alleen geen restricties zijn vanwege de draagkracht van de kade. Het Programma Bruggen en Kademuren kan je daarover adviseren. Als er laad- en losmiddelen aanwezig zijn, bijvoorbeeld een torenkraan die over de kade heen kan intakelen, gelden veiligheidsrestricties voor passanten en het verkeer op de kade.

Let op: niet iedere kade is in beheer bij de gemeente. Je moet het gebruik afstemmen met het juiste gezag.  

Om af te meren heb je toestemming nodig van het nautisch gezag. Verder heb je een Vergunning Object nodig, en mogelijk ook een Omgevingsvergunning. Ook als je een al eerder verleende vergunning gebruikt, moet je alsnog overleg voeren met de vergunningverlener of het gebruik binnen de vergunning past.

Dat mag alleen als daar aanleiding toe is. Er mogen ook geen andere gebruiksrechten zijn, je mag de doorvaart er niet mee hinderen en je hebt toestemming nodig van het nautisch gezag.

Vanaf het vaartuig intakelen met een torenkraan in een handling is het meest ideaal. Als dat niet kan, moet je eerst op de kade lossen en de goederen daarna met natransport naar bouwproject vervoeren. Dit gaat wel met extra kosten gepaard.

Het verkeer op het water en op de kade moet altijd veilig kunnen passeren. Vaartuigen moeten vast aan de kade liggen bij laden en lossen. Bij een zware last moet het vaartuigen gebalanceerd worden. En je moet altijd schade aan de kademuren en het straatprofiel voorkomen.

Dat kan inderdaad prima. Verwerkers zitten vaak aan het water, dus zijn er genoeg mogelijkheden om vanaf het vaartuig te lossen. Qua prijs is het vaak vergelijkbaar met wegtransport.

Aandachtspunt is het laden van vaartuigen op locatie. Dat moet binnen de gestelde veiligheids- en omgevingseisen gebeuren. Net als voor het aanvoeren van materiaal en de laad-/loslocatie zelf, heb je voor dit transport toestemming nodig van het nautisch gezag. Je moet dit dus ook in je aanvraag opnemen.

Er ontstaan meer en meer bouwhubs met mogelijkheden voor overslag van en naar water. Met name aan de Coen- en Vlothaven vind je inmiddels meerdere dienstverleners. Maar ook in het Westelijk havengebied.  

Dat is niet verplicht. In praktijk komt veel materiaal wel per vrachtwagen. Vaak vanaf een leverancier buiten de stad. Dat wordt op een hub overgeslagen in kleinere vaartuigen die de gracht op kunnen.

Geeft een bouwproject daar aanleiding toe en is er voldoende ruimte? Dan kun je er ook voor kiezen om bepaalde materialen vanaf de leveranciers of producenten direct over het water aan te voeren. En dan te laden en lossen of op te slaan op het water. Bijvoorbeeld met betonelementen, wapeningsstaal en steenachtig materiaal.

Voor grotere afstanden vanaf leveranciers kun je veel (inter)regionale vervoerders inschakelen. Voor lokale overslag en gerichte vaarten naar locaties in de binnenstad, is een beperkt aantal lokale nautische dienstverleners beschikbaar. Zij hebben geschikte vaartuigen en overslagfaciliteiten.  

Transport over water naar de binnenstad is vaak een extra kostenpost, omdat er extra overgeslagen en opgeslagen moet worden. Maar het transport zelf is niet altijd duurder per ton of m3. Dus als je vaarten directer of sneller kan afhandelen, kan het al uitkomen. Bijvoorbeeld voor bulk, grond en puin.

Een bijkomstig positief effect is dat transport over water naar de binnenstad zeker is van levering. In grote hoeveelheden en zonder oponthoud, wat bouwprojecten efficiënter maakt.

We adviseren je om transport over water vroeg in het proces mee te nemen. Houd er al rekening mee bij het ontwerp en de inkoop en bespreek de ideeën met leveranciers en transporteurs. Het kan ook helpen om de positieve effecten te overleggen met bouwpartners.

Dat verschilt per geval. In veel gevallen zal hinder ontstaan op rakken voor plezier- en rondvaart. In de praktijk betekent dit doorgaans dat groot transport op die rakken voor 10:00 uur in de ochtend en na 20:00 uur in de avond moet gebeuren. De komende tijd is het ook mogelijk dat dit 22:00 uur wordt.

Als je een aanvraag indient bij het nautisch gezag, bepaalt die het exacte tijdstip. Je kan daar eventueel een verzoek tot afwijking van tijden indienen.

Bijna alle zeggenschap over het gebruik van binnenwater in de stad ligt bij het Programma Varen van de gemeente. De hoofddoorvaartroutes Amstelroute en Kostverlorenvaartroute staan onder toezicht van Waternet. In de praktijk stemmen de gemeente en Waternet onderling af.

Water in de havens en oude havens is vaak zaak van het havenbedrijf. Water en kades van het IJ en grote kanalen staan onder toezicht van Rijkswaterstaat. Verder zijn er nog enkele andere nautische beheerders. Als dat nodig is, krijg je een doorverwijzing.