Waterstof
Waterstof voor de haven, regio en Europa
Waterstof (H2) is een energiedrager en grondstof met veel toepassingsmogelijkheden, met name voor de industrie en de transportsector. Zo kan waterstof worden ingezet als vervanger voor aardgas in industriële processen, als transportbrandstof, als duurzame industriële grondstof en als energieopslag ter vervanging van accu's.
In de Amsterdamse haven richten we ons op de import, de productie en het gebruik van waterstof, en werken we, samen met partners, aan infrastructuur om de industrie, regio en stad van waterstof te kunnen voorzien. Het doel is om dit met uitsluitend groene waterstof te doen: waterstof die is gemaakt met hernieuwbare energiebronnen, zoals wind- of zonne-energie.
Import en opslag
De vraag naar waterstof in Nederland zal straks groter zijn dan wat we hier aan groene waterstof kunnen produceren. Daarom zijn we met Evos, Zenith, Hydrogenious, SkyNRG, Electriq Global, Gemeente Amsterdam en Programmabureau NZKG de samenwerking aan gegaan en hebben we het consortium H2A gelanceerd. Het doel van H2A is om een 100% groene waardeketen op te zetten. Voor transport per schip, op- en overslag, en distributie van waterstof.
Infrastructuur
Als energiehaven willen we over de infrastructuur en capaciteit beschikken om waterstof te vervoeren en op te slaan, en zo de industrie en de regio van waterstof te voorzien. Denk aan pijpleidingen onder de grond en opslagtanks boven de grond. Zo werken we samen met Gasunies dochterbedrijf Hynetwork Services, het Rijk en overheden in de regio, aan een regionale waterstofinfrastructuur, die loopt van IJmuiden naar het havengebied van Amsterdam via het nationale waterstofnetwerk.
Verder werken we samen met Firan aan een fijnmaziger waterstofdistributienet in het havengebied van Amsterdam. Lees hier meer over dit project.
Productie
Met HyCC hebben we het project H2era gelanceerd. Met H2era onderzoeken we de vestiging van een groene waterstoffabriek van 500 megawatt in de haven. Tot nu toe de grootste in Nederland. Het voornemen is om de fabriek in 2027 gereed te hebben.
Ook Vattenfall wil een nieuwe installatie voor de productie van waterstof bouwen, als onderdeel van de plannen voor de locatie Hemweg.
Gebruik
De in de haven geproduceerde en aangevoerde groene waterstof, zal worden gebruikt in de industrieën als vervanger voor fossiele energie. Zo wil Tata Steel voor het productieproces van staal over op groene waterstof.
Ook zal waterstof gebruikt worden als duurzame grondstof in de chemische industrie en voor de vervaardiging van duurzame brandstoffen. Zo realiseren we samen met Synkero een productiefaciliteit voor synthetische kerosine, die de CO2 uitstoot van vliegen flink kan reduceren. In de haven worden al veel soorten duurzame brandstoffen geproduceerd, onder meer biobrandstoffen uit afval.
Met waterstoftankstations in de haven, zoals die van OrangeGas en die van Holthausen Energy Points, wordt de transportsector, met name vrachtwagens, vuilniswagens en bussen, maar ook (bouw)generatoren en hijs- en liftgereedschappen, zoals heftrucks, al voorzien van deze schone brandstof.
Veelgestelde vragen over waterstof
Alles over waterstof
Zoals iedere andere brandstof, kent waterstof risico’s. Maar met goed gecertificeerd en door een vakman onderhouden materieel, zijn de risico’s niet groter dan bij bijvoorbeeld LPG.
Waterstof is officieel geclassificeerd als ‘highly toxic and explosive’ (klasse 2.1). Benzine en LPG zijn echter ook licht ontvlambaar. In de praktijk ontstaat zelden explosiegevaar. Dit komt doordat waterstof een licht gas is en dus opstijgt, in plaats van zich net boven de grond te verzamelen.
Ja, dat kan als de forklift uitgerust wordt met een brandstofcel.
Hier wordt de waterstof uit de tank in contact gebracht met zuurstof (O₂) uit de lucht. Bij de reactie tussen beide stoffen komt elektriciteit vrij, waarmee een elektromotor aangedreven wordt. Ook stoot een brandstofcel alleen water (H₂O) en warmte uit.
Er is dus geen sprake van een brandstof die verbrand wordt en er komen geen schadelijke stoffen vrij.
Voor transportoplossingen voor milieuvriendelijke technieken kan de Milieu-investeringsaftrek (MIA) en de Willekeurige afschrijving milieu-investeringen (Vamil) ingezet worden.
Transportoplossingen die lage of geen CO2-emissies hebben en die innovatief van karakter zijn, kunnen in aanmerking komen voor DKTI-transport. Dit wordt jaarlijks opengesteld tot en met 2021.
Elektrificatie van energiebehoeftes in industrie, mobiliteit en huishoudens is een goede optie voor verduurzaming. Maar het is ook een hele kostbare optie, omdat het veel meer capaciteit zal vragen van ons elektriciteitsnet.
Uit onderzoek van de provincie Noord-Holland, gemeente Amsterdam en Port of Amsterdam in samenwerking met netbeheerders Gasunie, TenneT en Alliander blijkt dat investeringen in onder andere waterstofinfrastructuur nodig zijn om het elektriciteitsnet in Noord-Holland substantieel te ontlasten.
Wij zien groene waterstof als belangrijke bouwsteen voor de energietransitie en als toekomstig product voor de haven. Er bestaat op het moment een klassiek kip-ei dilemma: productie wacht op voldoende vraag, gebruikers wachten op productie groene waterstof tegen een aantrekkelijke prijs. Daarom nemen we bij Port of Amsterdam de rol op ons om dit dilemma te doorbreken. Dat doen we:
- door zelf initiatief te nemen tot waterstofgebruik bij een van onze vaartuigen;
- door te participeren in onderzoekstrajecten voor grootschalige elektrolyse;
- door mogelijke afnemers van waterstof te informeren en te mobiliseren.
We maken ons sterk voor het opschalen van productie van groene waterstof door elektrolyse: groene stroom wordt gebruikt om water in waterstof en zuurstof te splitsen. Met de komst van grootschalige windparken voor de kust is het Noordzeekanaalgebied aantrekkelijk gepositioneerd voor de productie van groene waterstof. Het 100MW project met Nouryon en Tata Steel is hier een goed voorbeeld van.
Waterstof is net als aardgas een brandbaar gas. Daarom moeten we voorzichtig omgaan met waterstof en hebben we goede gebruikersvoorschriften en normen nodig. Net zoals die er voor aardgas ook zijn. Maar voordat waterstof brandt, is er naast een vlam ook de juiste verhouding aan zuurstof nodig. Waterstof is van zichzelf niet zomaar explosief.
Andere waterstofprojecten
Neo Orbis
Wij geloven dat waterstof een grote bijdrage levert aan het verschonen van de scheepvaart. Daarom doen we mee met H2ships, een pilot van Interreg North West Europe, waarmee we kijken hoe scheepvaart op waterstof kan varen. Voor deze pilot bouwen we een elektrisch vaartuig, dat wordt aangedreven door waterstof.
Missie H2
Onder de naam Missie H2 nemen we samen met het Nederlands Olympisch Team (Team NL), Gasunie, Groningen Seaports, Shell, Remeha, Vopak, Eneco en Toyota het voortouw in de opbouw van de Nederlandse waterstofeconomie. We ontwikkelen acties met sporters en brengen concrete projecten onder de aandacht.
Laatste nieuws
Direct contact met één van onze experts
Voor wensen, vragen of meer informatie over waterstof.
Joey van Elswijk
Q&A
Nog vragen over waterstof en de toepassing ervan? In een Q&A hebben we allerlei vragen en antwoorden voor je op een rij gezet: