Terugblik verkiezingsdebat Nederlandse Zeehavens

Debat over uitdagingen zeehavens

Maar deze sterke positie is niet vanzelfsprekend en de havens hebben het Rijk hard nodig om de uitdagingen het hoofd te bieden. Daarom heeft de BOZ kandidaat-Kamerleden uitgenodigd voor een debat over de grote uitdagingen in de transitie naar een klimaat neutrale haven en tegelijkertijd vitaal en concurrerend te blijven. Alleen zo kunnen de zeehavens in de toekomst bij blijven dragen aan de welvaart van Nederland. Hieronder volgt een beknopte weergave van het debat.

Energietransitie

Voorafgaand aan de debatronde was er een video-interview met Pieter van Oord (CEO Van Oord) over de uitdagingen die gepaard gaan met de Nederlandse ambities over wind op zee. In het debat bleek dat er naast verschil van inzicht, toch vooral ook overeenstemming was over de diverse stellingen. Alle kandidaten deelden de mening dat het volgende kabinet prioriteit moet geven aan investeringen in de energie-infrastructuur en de nodige fysieke- en milieuruimte in zeehavens. Zeehavens zijn tenslotte de energieknooppunten van ons land. Harmen Krul (CDA) stelde dat de crux is of de fysieke ruimte er wel of niet is. En zo niet, dan moet de politiek nu beginnen om die ruimte te faciliteren. Een goed voorbeeld is de realisatie van wind op zee. Hiervoor moet aanvullende ruimte worden gevonden in de havens, om deze windparken aan te kunnen leggen.

Suzanne Kröger (GroenLinks-PvdA) refereerde aan het belang van snellere vergunningverlening om meer snelheid te maken in de energietransitie. Aanvullend gaf Dorien Blommers (D66) aan dat we niet moeten onderschatten hoe groot de energietransitie opgave is en de politiek vooral ook van de zeehavens moet leren hoe we deze transitie kunnen realiseren. Hoewel alle partijen prioriteit geven aan het versterken van het elektriciteitsnet, gaf Kröger aan voorrang te willen geven aan bedrijven die kiezen voor een radicale transitie, zoals die naar groene waterstof. Volgens het CDA kan dit negatieve gevolgen hebben en leiden tot weglek effecten van industrie. Krul kiest dan ook liever voor tussenstappen om de industrie voor Nederland te behouden. Het CDA bepleit het beleid volgens het "liever groen hier dan grijs elders” principe.

Bereikbaarheid

Voorafgaand aan de debatronde werd er een video interview vertoond met Caroline Koiter van Rail Cargo Information Netherlands over spoorgoederenvervoer. In het debat werd de kandidaten vervolgens de stelling voorgelegd dat het volgende kabinet ruimte en financiële middelen moet inzetten voor multimodale ontsluiting van zeehavens naar Nederland en Europa. Alle partijen vonden dat een modal shift essentieel is. GroenLinks-PvdA sprak daarbij naast rail, ook nadrukkelijk de voorkeur voor de binnenvaart uit, om vervoer via lucht en weg zoveel mogelijk te vervangen. CDA gaf de voorkeur aan transport van gevaarlijke stoffen via buis-en pijpleidingen. Maar omdat dit niet eenvoudig te realiseren is, wordt spoorgoederenvervoer cruciaal. D66 vindt wel dat op het spoor prioriteit voor bereikbaarheid van woongebieden en daarmee personenvervoer van belang is. Voor GroenLinks-PvdA stond in dit debat ook voorop dat het nieuwe kabinet moet inzetten op versterken van de handhaving van bestaande regelgeving. En daarmee op een versterking van de omgevingsdienst en op opleiding van mensen voor deze omgevingsdiensten.

Circulariteit

Voorafgaand aan deze debatronde was er een video interview te zien met Manon Bloemer van de VNCI over de visie van de chemische industrie op circulariteit en de grondstoffentransitie. D66 stelde in deze debatronde dat zeehavens dé plek zijn voor circulariteit. GroenLinks-PvdA pleit voor één minister voor zowel energietransitie en circulariteit. Want in tegenstelling tot de plannen en het beleid van de energietransitie, is het beleid voor de circulaire economie nu onvoldoende hard ingevuld en zijn deze twee transities nog niet met elkaar vervlochten. Ook het belang van gesloten circulaire ketens en een strategische positie van Nederland op de markt voor grondstoffen kwam aan de orde. Het CDA waarschuwde voor weglekeffecten van bestaande industrie naar het buitenland en dat Nederland zich sterk moet maken tegenover de invloed van landen als China.

Conclusie

Het debat liet vooral goed zien dat de vijf nationale zeehavens een grote opdracht hebben op het vlak van de energietransitie en dat de aanwezige politieke partijen de havens willen ondersteunen om de energietransitie te versnellen en de betekenis als multimodaal economisch knooppunt voor Nederland te versterken. In dit debat stonden energietransitie, bereikbaarheid en circulariteit centraal, omdat deze thema’s sterk verbonden zijn met een succesvolle toekomst van de Nederlandse zeehavens, de bedrijven die er gevestigd zijn en de mensen die er werken. Het Nederlands vestigingsklimaat, juiste kaders van beleid en regelgeving, de aanpak van arbeidsmarkt en scholing, oplossen van de stikstofproblematiek, versnellen van vergunningverlening en niet in de laatste plaats de aanpak van netcongestie zijn daarvoor van groot belang. De zeehavens hebben deze punten onder de aandacht gebracht en zullen hier ook met een nieuwe Tweede Kamer en een nieuw kabinet vervolg aan geven.