Selectieve onttrekking

Betonnen scherm zorgt voor afvoer zout water

In 2022 gaat de nieuwe zeesluis in IJmuiden in bedrijf, in afmetingen tweemaal zo groot als de huidige Noordersluis. Per schutting stroomt daardoor meer zout water het Noordzeekanaal in, met negatieve gevolgen voor natuur, landbouw en drinkwatervoorziening.

Om deze verzilting te voorkomen, komt er een betonnen scherm in het Binnenspuikanaal waardoor zout water weer wordt afgevoerd richting zee.

Hoeveelheid zout

Bij de nieuwe zeesluis zal per schutting ongeveer 10.000 ton zout het Noordzeekanaal instromen. Wop Schat, projectmanager Selectieve Onttrekking bij Rijkswaterstaat: ‘Dat is ongeveer een verdubbeling ten opzichte van de oude Noordersluis en hoger dan wat is afgesproken met waterschappen, provincie en gemeenten. Er is dus een maatregel nodig die de hoeveelheid zout weer binnen de afgesproken norm brengt.’

Brievenbus

Na gedegen onderzoek is besloten om die vermindering via het principe van ‘Selectieve Onttrekking’ tot stand te brengen. Schat legt uit: ‘Hierbij plaatsen we een betonnen scherm in het Binnenspuikanaal, met onderin een opening, een “brievenbus”. Die zorgt ervoor dat vooral het lager gelegen zoute water op de bodem van het kanaal via het gemaal en de spuisluis naar zee wordt afgevoerd. Dat komt omdat zout water zwaarder is dan zoet water.’

Onderzoek

In het voortraject naar de aanbesteding van dit project heeft Rijkswaterstaat bepaald wat er gebouwd gaat worden, en ook waar. ‘Samen met onderzoeksinstituut Deltares en ingenieursbureau RoyalHaskoningDHV hebben we de afgelopen twee jaar veel onderzoek en ontwerpwerkzaamheden laten uitvoeren. Zo zijn we tot een locatie en een vorm gekomen die echt gaan werken.’

Inschrijvingsfase

In 2019 heeft Rijkswaterstaat de procedure vanuit het Projectplan Waterwet voor de Selectieve Onttrekking doorlopen. Dit jaar staat in het teken van het vinden van de aannemer die het project gaat bouwen. Schat: ‘Als eerste toetsen we of de partijen die zich tot 7 maart hebben aangemeld, geschikt zijn. Vervolgens vindt op 14 april de kick-off van de daadwerkelijke inschrijvingsfase plaats.’

Ligplaatsen

De definitieve aanbiedingen kunnen begin september worden ingediend. ‘We beoordelen deze op de beste prijs-kwaliteitsverhouding, waarna we eind oktober een gunningsvoorstel uitspreken. Naar verwachting hebben we medio november de aannemer aan boord’, aldus Schat. Van de aannemer wordt de bouw van het zoutscherm verwacht, maar ook dat hij alle door de werkzaamheden noodzakelijke functieverplaatsingen realiseert. Zoals het verplaatsen van de ligplaatsen in het Binnenspuikanaal naar de Kanaaldijk. De aannemer zal vanaf het eerste kwartaal van 2021 buiten aan het werk zijn, zonder daarbij voor scheepvaart of bedrijven hinder te veroorzaken.

Monitoring

Het scherm zal begin 2023 operationeel zijn. Dat is meer dan een jaar nadat de nieuwe zeesluis in gebruik is genomen en dat vraagt om een maatregel om in die tussenliggende periode verzilting te voorkomen. ‘Om die reden houden we de Noordersluis standby. Blijkt uit monitoring op het Noordzeekanaal dat de verzilting door de ingebruikname van nieuwe zeesluis oploopt, dan gaan we afwisselend schutten met de Noordersluis en de nieuwe zeesluis.’